Y Dược Học Việt Nam
Loading...
Trong dược học, codein được biết đến như một loại thuốc giảm đau vừa phải và là thành phần chính trong nhiều loại thuốc chống ho. Dù có nguồn gốc từ tự nhiên, tác động của codein lên cơ thể con người lại rất phức tạp.
Codein có công dụng như thế nào trong Dược học?
1. Công dụng giảm đau
Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Công dụng chính và phổ biến nhất của codein trong dược học là giảm đau. Thuốc này được sử dụng để điều trị các cơn đau từ nhẹ đến vừa, chẳng hạn như đau do chấn thương, sau phẫu thuật, hoặc đau do các bệnh lý mãn tính như viêm khớp.
Codein hoạt động bằng cách gắn vào các thụ thể opioid trong hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống), từ đó làm giảm cảm giác đau. Sau khi được uống vào cơ thể, codein được chuyển hóa thành morphin – một chất có tác dụng giảm đau mạnh hơn – nhờ enzyme CYP2D6 trong gan. Tuy nhiên, quá trình chuyển hóa này có thể khác nhau ở từng người, dẫn đến sự khác biệt về mức độ giảm đau mà mỗi cá nhân trải nghiệm.
2. Chống ho
Codein cũng được sử dụng rộng rãi như một thành phần trong các loại thuốc ho. Trong trường hợp này, thuốc hoạt động bằng cách ức chế trung tâm ho trong não, từ đó làm giảm tần suất và cường độ các cơn ho. Công dụng này đặc biệt hữu ích trong các trường hợp ho kéo dài do nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm phổi, hoặc viêm phế quản.
Tuy nhiên, vì codein là một opioid, việc sử dụng thuốc này để điều trị ho cần thận trọng, đặc biệt là ở trẻ em. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, codein có thể gây ức chế hô hấp mạnh, dẫn đến nguy cơ suy hô hấp ở những người nhạy cảm với thuốc.
3. Tác dụng an thần
Ngoài công dụng giảm đau và chống ho, codein còn có tác dụng an thần nhẹ, giúp người bệnh cảm thấy thư giãn và dễ ngủ hơn. Đây là một đặc điểm chung của các loại thuốc thuộc nhóm opioid. Tuy nhiên, tác dụng an thần của codein không mạnh như morphin hay các opioid khác, nên nó ít được sử dụng với mục đích này trong y học lâm sàng.
4. Tính chất gây nghiện và lạm dụng
Dược sĩ các trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho rằng: Dù có nhiều lợi ích trong điều trị, codein cũng mang lại nguy cơ cao về lạm dụng và gây nghiện. Là một chất thuộc nhóm opioid, codein có thể kích hoạt cảm giác khoan khoái và thư giãn, dẫn đến việc sử dụng quá mức và phụ thuộc vào thuốc. Khi sử dụng codein trong thời gian dài hoặc ở liều cao, cơ thể có thể phát triển sự dung nạp (tolerance), tức là cần một liều cao hơn để đạt được hiệu quả tương tự.
Ngoài ra, việc ngừng sử dụng codein sau một thời gian dài có thể dẫn đến các triệu chứng cai thuốc như run rẩy, lo lắng, và khó ngủ. Điều này khiến việc kiểm soát liều lượng và thời gian sử dụng codein trở nên cực kỳ quan trọng trong điều trị.
5. Tác dụng phụ
Giống như các loại thuốc opioid khác, codein có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Một số tác dụng phụ phổ biến bao gồm buồn nôn, táo bón, chóng mặt, và buồn ngủ. Ngoài ra, tác dụng ức chế hô hấp của codein cũng có thể là nguy cơ tiềm tàng, đặc biệt là ở những người có vấn đề về hô hấp như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hoặc hen suyễn.
Trong một số trường hợp, khi cơ thể không chuyển hóa codein thành morphin một cách hiệu quả, người bệnh có thể không cảm thấy giảm đau hoặc tác dụng của thuốc không rõ rệt. Ngược lại, ở những người có chuyển hóa nhanh, cơ thể có thể sản xuất quá nhiều morphin, dẫn đến nguy cơ quá liều và suy hô hấp.
Mặc dù có nhiều nguy cơ liên quan đến việc sử dụng codein, nó vẫn đóng vai trò quan trọng trong y học hiện đại. Codein thường được kết hợp với các loại thuốc giảm đau khác như paracetamol hoặc ibuprofen để tăng cường hiệu quả giảm đau mà không cần tăng liều opioid. Việc kết hợp này giúp giảm nguy cơ lạm dụng thuốc và hạn chế tác dụng phụ của codein.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Dược năm 2024
Ngoài ra, trong một số trường hợp, các thuốc tây y khác có thể được ưu tiên hơn codein, đặc biệt là ở những bệnh nhân có nguy cơ cao về lạm dụng hoặc có vấn đề về chuyển hóa thuốc. Điều này phản ánh xu hướng thay thế codein bằng các phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả hơn khi có thể.
Codein là một loại thuốc opioid với nhiều công dụng trong dược học, đặc biệt là trong việc giảm đau và chống ho. Tuy nhiên, việc sử dụng codein cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tình trạng lạm dụng và phụ thuộc. Trong điều trị, codein thường được kết hợp với các loại thuốc khác nhằm tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu tác dụng phụ. Đối với mỗi bệnh nhân, việc sử dụng codein cần có sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
Nguồn: yduochocvietnam.edu.vn
