Y Dược Học Việt Nam
Rối loạn tiền đình là một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt ảnh hưởng đến người trung niên và người cao tuổi. Tình trạng này gây ra những triệu chứng khó chịu như chóng mặt, mất thăng bằng, và khó khăn khi đi lại, tiềm ẩn nguy cơ té ngã và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Rối loạn tiền đình là gì?
Theo chuyên gia từ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn rối loạn tiền đình là một hội chứng phức tạp, thường xuất hiện sau những giai đoạn cơ thể mệt mỏi, căng thẳng, lo lắng kéo dài, hoặc khi tiêu thụ quá nhiều chất béo. Các dấu hiệu cảnh báo thường bao gồm đau hoặc cảm giác nóng rát quanh tai, kèm theo ù tai. Khi cơn rối loạn tiền đình bùng phát, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng cấp tính như chóng mặt dữ dội, nhức đầu, sợ ánh sáng, cảm giác say sóng, buồn nôn, nôn mửa, da xanh xao, đổ mồ hôi nhiều, và mất khả năng giữ thăng bằng.
Dù phổ biến, nguyên nhân sâu xa và cơ chế bệnh sinh của rối loạn tiền đình vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Một số giả thuyết cho rằng bệnh có liên quan đến các phản ứng dị ứng, rối loạn chuyển hóa nước và muối trong cơ thể, hoặc sự hẹp của các mạch máu tai trong, dẫn đến suy giảm lưu thông dịch và oxy ở vùng này.
Đông Y hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình hiệu quả?
Hiện tại, y học hiện đại vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm lâm sàng, Y học cổ truyền (Đông y) đã cho thấy hiệu quả tích cực trong việc hỗ trợ cải thiện tình trạng này.
Theo quan điểm của Đông y, rối loạn tiền đình thuộc về chứng “huyễn vựng”, mô tả tình trạng hoa mắt, chóng mặt, và cảm giác chông chênh như đứng trên vật thể không ổn định. Các bài thuốc Đông y thường sử dụng thảo dược tự nhiên, được cho là ít gây tác dụng phụ và có thể sử dụng lâu dài. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là khả năng tác động vào căn nguyên gây bệnh, mang lại hiệu quả bền vững và an toàn cho người bệnh.
Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh có thể kết hợp các liệu pháp như châm cứu, bấm huyệt, cùng với việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt để tối ưu hóa quá trình phục hồi.
Các bài thuốc Đông y phổ biến hỗ trợ rối loạn tiền đình
Theo các chuyên gia Đông y, rối loạn tiền đình được phân loại thành hai thể chính: thực chứng và hư chứng, với các bài thuốc đặc trị riêng.
1. Bài thuốc cho rối loạn tiền đình do thực chứng
Thể thực chứng thường biểu hiện bằng chóng mặt dữ dội, hoa mắt, cảm giác quay cuồng mạnh. Nguyên nhân có thể do Can hỏa bốc lên gây phong hoặc do đờm thấp đình trệ.
– Bài thuốc “Thiên ma câu đằng ẩm”: Bao gồm các vị như Câu đằng, Ích mẫu, Ngưu tất, Phục thần, Sơn chi, Tang ký sinh, Dạ giao đằng, Đỗ trọng, Hoàng cầm, Thạch quyết minh sống, Thiên ma và Hà thủ ô trắng. Sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang, chia 2-3 lần, dùng liên tục 3-6 thang.
– Bài thuốc “Nhị căn thang”: Gồm Cát căn, Hải đới căn, Xuyên khung, Bán hạ, Thạch xương bồ và Đại giả thanh. Sắc lấy nước uống tương tự, mỗi ngày 1 thang, chia 2-3 lần, dùng 3-6 thang. Bài thuốc này có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, khử đờm, lợi thấp.
2. Bài thuốc cho rối loạn tiền đình do hư chứng
Thể hư chứng thường đặc trưng bởi các cơn ù tai, chóng mặt, hoa mắt đột ngột, có thể kéo dài từ vài phút đến vài ngày. Nguyên nhân chủ yếu do sự suy yếu của các tạng thận, can, tâm, tỳ, dẫn đến giảm sút can huyết và can dương vượng.
– Bài thuốc “Kỷ cúc địa hoàng hoàn”: Là hỗn hợp bột từ các loại thảo dược như Bạch cúc hoa, Cân kỷ tử, Đơn bì, Phục linh, Trạch tả, Sơn dược, Sơn thù và Thục địa. Mỗi ngày uống 8-16g bột pha với nước muối nhạt.
– Bài thuốc “Định huyễn thang”: Gồm Bạch tật lê, Trạch tả, Thiên ma, Bán hạ, Đạm trúc diệp, Phục thần, Cát nhân và Long cốt. Sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang, chia 2-3 lần, dùng liên tục 5-10 thang.
– Bài thuốc “Chỉ huyễn trừ vựng thang”: Bao gồm các vị Bán hạ, Ngưu tất, Sinh khương, Xa tiền tử, Trạch lan, Quế chi, Bạch truật, Hổ phách, Đan sâm, Phục linh và Mẫu lệ. Sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang, chia 2-3 lần, dùng liên tục 5-7 thang.
Xây dựng lối sống lành mạnh để hỗ trợ điều trị
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa lưu ý rằng bên cạnh việc sử dụng các bài thuốc Đông y, việc điều chỉnh lối sống có vai trò then chốt trong việc kiểm soát và phục hồi sức khỏe cho người bệnh rối loạn tiền đình:
– Giữ tinh thần lạc quan: Tránh căng thẳng, lo âu, giận dữ, buồn phiền.
– Nghỉ ngơi hợp lý: Đảm bảo đủ giấc ngủ, không làm việc quá sức.
– Chế độ dinh dưỡng cân bằng: Ưu tiên các món ăn thanh đạm, tăng cường rau xanh, trái cây, và các loại đậu. Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, cay nóng (như ớt, tiêu, đồ xào rán).
– Tránh các chất kích thích: Rượu, bia, thuốc lá có thể làm tăng nhiệt và sinh đờm, không tốt cho bệnh.
– Bổ sung các thực phẩm hỗ trợ: Uống nước trà và trần bì thay nước lọc; dùng nước râu ngô khi đói để hỗ trợ trị đờm ẩm; hầm mộc nhĩ trắng, thịt lợn nạc và táo đỏ để hỗ trợ rối loạn tiền đình do hư chứng.
Các bài thuốc Đông y đã được chứng minh hiệu quả trong việc giảm thiểu các triệu chứng rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, việc sử dụng cần đúng cách, kết hợp với phác đồ điều trị tổng thể và lối sống lành mạnh. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng của rối loạn tiền đình, hãy nhanh chóng thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh tự ý dùng thuốc.
