Aspirin: Công dụng, chống chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc

Aspirin (acid acetylsalicylic) là một loại thuốc được sử dụng phổ biến với nhiều công dụng như hạ sốt, giảm đau và chống viêm. Thuốc này thường được chỉ định để giảm đau từ nhẹ đến trung bình và điều trị các triệu chứng viêm trong bệnh thấp khớp.

Aspirin: Công dụng, chống chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc

Tuy nhiên, việc sử dụng Aspirin cũng cần chú ý đến các chống chỉ định và tác dụng phụ tiềm ẩn.

Công dụng của Aspirin

Aspirin có công dụng chính bao gồm:

1. Hạ sốt: Aspirin có khả năng giảm nhiệt độ cơ thể khi sốt.
2. Giảm đau: Thuốc này hiệu quả trong việc giảm đau từ nhẹ đến trung bình, chẳng hạn như đau đầu, đau răng, và đau cơ.
3. Chống viêm: Aspirin được sử dụng để điều trị các triệu chứng viêm, đặc biệt trong các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp.

Chống chỉ định của Aspirin

Mặc dù có nhiều lợi ích, Aspirin cũng có nhiều chống chỉ định quan trọng:

1. Quá mẫn: Người có tiền sử dị ứng với salicylat hoặc các thuốc NSAID khác.
2. Hen suyễn: Bệnh nhân có tiền sử hen do sử dụng salicylat.
3. Phụ nữ mang thai và cho con bú: Đặc biệt trong 3 tháng cuối của thai kỳ.
4. Bệnh nhân có vấn đề về tiêu hóa: Loét dạ dày tá tràng giai đoạn tiến triển.
5. Rối loạn đông máu: Các bệnh liên quan đến rối loạn yếu tố đông máu.
6. Suy gan và thận nặng: Người bệnh có chức năng gan và thận suy giảm.
7. Suy tim không kiểm soát: Bệnh nhân suy tim không được kiểm soát tốt.
8. Methotrexat và thuốc chống đông: Sử dụng liều cao methotrexat (>15 mg/tuần) hoặc các thuốc chống đông đường uống khi dùng Aspirin liều cao.

Tác dụng phụ của Aspirin

Dược sĩ Cao đẳng Dược tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur và Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay: Aspirin có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn, bao gồm:

1. Trên tiêu hóa: Đau bụng, xuất huyết tiêu hóa, nôn ra máu, đi ngoài ra máu.
2. Trên hệ thần kinh trung ương: Nhức đầu, chóng mặt, giảm chức năng thính giác, ù tai, thường là dấu hiệu của quá liều.
3. Trên huyết học: Rối loạn chảy máu, kéo dài thời gian chảy máu sau khi ngưng điều trị, gây nguy cơ chảy máu khi can thiệp phẫu thuật.
4. Phản ứng quá mẫn: Nổi mề đay, phản ứng phản vệ, co thắt phế quản và phù Quinck.

Liều dùng của thuốc tây y Aspirin

Người lớn và trẻ em trên 50 kg (khoảng 15 tuổi)

• Liều thường: 1 g/lần, có thể lặp lại sau mỗi 4 giờ nếu cần, không vượt quá 3 g mỗi ngày (2 g ở người cao tuổi).
• Sử dụng đều đặn: Giúp ngăn chặn tái phát cơn đau hoặc sốt.
• Hạn chế thời gian sử dụng: Không nên dùng Aspirin kéo dài trên 3 ngày để hạ sốt và trên 5 ngày để giảm đau mà không được tư vấn của bác sĩ.

Trẻ em

• Hiệu chỉnh liều theo cân nặng: Liều dùng hàng ngày được khuyến cáo là 60 mg/kg/ngày, chia làm 4 hoặc 6 lần; tức là 15 mg/kg mỗi 6 giờ hoặc 10 mg/kg mỗi 4 giờ.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Văn bằng 2 Cao đẳng Dược Hà Nội 

Tương tác thuốc của Aspirin

Aspirin có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác, gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

1. Thuốc chống đông đường uống: Chống chỉ định dùng cùng với Aspirin liều cao (trên 3 g/ngày) do tương tác cạnh tranh liên kết với protein huyết tương.
2. Methotrexat: Liều > 15 mg/tuần do tăng độc tính trên huyết học.

Các lưu ý khi sử dụng Aspirin

• Không kết hợp với các NSAID khác: Heparin và các thuốc tăng thải acid uric qua nước tiểu.
• Hội chứng Reye: Nguy cơ xuất hiện ở trẻ em có dấu hiệu nhiễm virus khi dùng Aspirin.

Các NSAID không phải loại salicylat

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Các NSAID không phải salicylat thường được sử dụng đầu tay với liều cao để đạt hiệu quả chống viêm và liều thấp hơn trong các trường hợp điều trị đau nhẹ và trung bình. Các thuốc này có nhiều chống chỉ định và tác dụng phụ tương tự như Aspirin, cần được kiểm tra nghiêm ngặt trước khi sử dụng.

Lưu ý khi sử dụng Aspirin và NSAID cho phụ nữ có thai và cho con bú

Phụ nữ có thai

• Trong 24 tuần đầu thai kỳ: Các thuốc ức chế tổng hợp prostaglandin có thể gây ra độc tính trên tim phổi và rối loạn chức năng thận.
• Cuối thai kỳ: Nguy cơ kéo dài thời gian chảy máu và ức chế co bóp tử cung, dẫn đến chậm mở cổ tử cung hoặc kéo dài thời gian sinh.

Phụ nữ cho con bú

Aspirin được bài xuất vào sữa mẹ, do đó không nên sử dụng ở phụ nữ cho con bú.

Kết luận

Aspirin là một thuốc có nhiều công dụng trong y học, nhưng việc sử dụng nó cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên các chống chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc tiềm ẩn. Đặc biệt, Aspirin và các NSAID khác cần được sử dụng thận trọng ở phụ nữ có thai và cho con bú, và chỉ nên dùng khi có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.

Nguồn:  yduochocvietnam.edu.vn