Cơ chế hoạt động của thuốc ức chế miễn dịch là gì?

Thuốc ức chế miễn dịch sử dụng để ức chế hoặc giảm bớt hoạt động của hệ miễn dịch trong cơ thể con người. Chúng có vai trò quan trọng trong việc điều trị các bệnh tự miễn, quản lý các tình trạng viêm mạn tính, và ngăn ngừa sự thải ghép tạng.

Cơ chế hoạt động của thuốc ức chế miễn dịch là gì?

Bài viết này, các dược sĩ tại một số trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về các loại thuốc ức chế miễn dịch, cơ chế hoạt động, ứng dụng lâm sàng, cũng như những rủi ro và thách thức liên quan đến việc sử dụng chúng.

1. Khái niệm và phân loại thuốc ức chế miễn dịch

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM– Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho hay: Thuốc ức chế miễn dịch là các dược phẩm hoặc tác nhân sinh học có khả năng giảm hoặc làm suy yếu hoạt động của hệ thống miễn dịch. Chúng được phân loại theo cơ chế tác động và mục đích sử dụng. Dưới đây là một số nhóm chính:

• Thuốc ức chế calcineurin: Bao gồm các thuốc như cyclosporine và tacrolimus, nhóm này hoạt động bằng cách ức chế một enzyme quan trọng trong tế bào T, từ đó ngăn chặn quá trình sản xuất cytokine, các phân tử cần thiết cho sự kích hoạt và chức năng của tế bào miễn dịch.
• Thuốc ức chế mTOR (Mammalian Target of Rapamycin): Everolimus và sirolimus là các ví dụ, những thuốc này ngăn chặn mTOR, một protein kinase liên quan đến sự phát triển và sinh sản của tế bào, bao gồm cả tế bào miễn dịch.
• Corticosteroids: Nhóm thuốc này, chẳng hạn như prednisone, có tác dụng chống viêm mạnh và ức chế miễn dịch bằng cách giảm sản xuất cytokine và làm giảm số lượng các tế bào miễn dịch lưu hành trong máu.
• Thuốc chống chuyển hóa: Azathioprine và mycophenolate mofetil là các thuốc chống chuyển hóa, ngăn chặn sự tổng hợp DNA và RNA trong tế bào, từ đó làm giảm sự phân chia và hoạt động của các tế bào miễn dịch.
• Các kháng thể đơn dòng: Nhóm này bao gồm các loại thuốc như basiliximab và rituximab, được thiết kế để nhắm mục tiêu vào các phân tử cụ thể trên bề mặt tế bào miễn dịch, làm giảm hoặc ức chế hoạt động của chúng.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Dược sĩ Nhà thuốc

2. Cơ chế hoạt động của thuốc ức chế miễn dịch

Các thuốc tây y ức chế miễn dịch hoạt động bằng cách can thiệp vào các giai đoạn khác nhau của phản ứng miễn dịch. Hệ miễn dịch, thông qua một loạt các cơ chế phức tạp, nhận diện và tấn công các tác nhân ngoại lai như vi khuẩn, virus, và tế bào bất thường trong cơ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hệ miễn dịch có thể trở nên quá mức hoặc nhận diện sai các tế bào của chính cơ thể, dẫn đến các bệnh tự miễn.

• Ức chế tế bào T: Nhiều thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporine và tacrolimus nhắm vào tế bào T, một loại tế bào miễn dịch quan trọng. Tế bào T đóng vai trò chính trong việc điều hòa và thực hiện phản ứng miễn dịch. Khi bị ức chế, khả năng của tế bào T trong việc phát hiện và tấn công các tế bào khác bị giảm đi, từ đó giúp giảm viêm và ngăn ngừa sự tấn công của hệ miễn dịch vào các mô của chính cơ thể.
• Ức chế tổng hợp DNA và RNA: Thuốc như azathioprine và mycophenolate mofetil ngăn chặn sự tổng hợp của các nucleotides, thành phần cần thiết cho sự phân chia tế bào. Điều này làm giảm sự sản xuất của các tế bào miễn dịch, đặc biệt là tế bào lympho, từ đó làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch.
• Giảm viêm thông qua corticoid: Corticosteroids giảm viêm bằng cách ức chế sự sản xuất các cytokine – các chất báo hiệu hóa học mà tế bào miễn dịch sử dụng để giao tiếp và phối hợp tấn công. Ngoài ra, corticosteroids còn làm giảm sự di cư của các tế bào miễn dịch đến các vị trí viêm nhiễm.

Nguồn:  yduochocvietnam.edu.vn