Y Dược Học Việt Nam
Loading...
Xích thược vị chua đắng, tính hơi hàn, quy vào kinh can, tỳ giúp giảm đau, kháng viêm, cầm máu. Cùng tham khảo những tác dụng vị dược liệu quý này làm thuốc chữa bệnh trong bài viết dưới đây.
- Những món ăn bài thuốc chữa bệnh từ kim ngân hoa
- Y học cổ truyển bài thuốc Đông Y chữa chứng tê buồn
Một số thông tin tham khảo về xích thược
Theo bác sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn xích thược là một loại thực vật sống lâu năm, thân thảo, có chiều cao trung bình dao động từ 50 – 80 cm. Lá kép lông chim, màu xanh, mọc so le. Một lá có thể phân chia thành 9 – 12 phần không đều nhau, hình ngọn giáo, nhọn ở đầu, phía dưới cuống có màu sắc hơi hồng.
Hoa chích thược chỉ mọc đơn độc 1 bông, không tạo chùm. Hoa to, có khoảng 8 cánh, ngửi mùi tương tự như hoa hồng. Mỗi thân cây có thể mọc 1 – 7 hoa. Khi chưa nở hoa thường có màu hồng thịt, sau chuyển dần sang sắc trắng tinh. Bên trong chứa bao phấn màu da cam. Quả xích thược chứa 3 – 5 lá noãn
Dược liệu được sử dụng chính là rễ xích thược. Nó có hình trụ, hơi cong, chiều dài khoảng 5 – 40cm, kích thước đường kính dao động từ 0,5 – 3 cm. Bên ngoài vỏ rễ có màu nâu, hơi nhăn và có các rãnh dọc và rễ con. Chất rễ cứng, giòn, dùng tay có thể bẻ gãy rất dễ dàng. Bên trong rễ có thể có màu trắng phấn hoặc hồng nhạt. Mặt cắt có vân xuyên tâm, vỏ hẹp, một số rễ còn có khe nứt. Rễ xích thược có hương thơm nhẹ, vị hơi đắng xen lẫn vị chua và chát.
Rễ xích thược chứa các chất sau: tinh bột, đường, chất chát, tanin, nhựa dính, acid benzoic, tinh dầu, sắc tố
Tác dụng và bài thuốc có sử dụng vị thuốc xích thược
Y sĩ Y học Cổ truyền chỉ ra rằng, xích thược có khả năng quy vào kinh Tỳ và phần huyết của kinh Can. Vị chua đắng, tính hơi hàn.
Điều trị băng huyết, khí hư, giảm đau bụng: Thành phần: 20g xích thược, 12g củ gấu (hương phụ) Cách sử dụng: Cho 2 vị thuốc trên vào ấm, thêm một ít muối và 3 chén nước vào sắc kỹ. Gạn nước uống ngày 1 – 2 lần. Nên dùng khi còn nóng.
Điều trị đau nhức xương khớp, phù tay chân, lịch tiết phong: Thành phần: 80g xích thược, cây lá vông 80g, đào nhân 20g, xuyên quy 80g, sơn ô qui 80g, phụ tử 40g, bạt kế 40g, quế tâm 120g, xuyên khung 40g. Cách sử dụng: Tất cả tán bột mịn. Mỗi ngày lấy 20g bột đem sắc chung với 6g gừng. Uống khi thuốc còn ấm lúc đói bụng.
Chữa gãy xương lúc mới bị, đau nhức do ứ thương: Thành phần: Xích thược, thuật dược, xuyên khung, mạt trích hoa, đào nhân, địa miết mỗi vị 8g; Quy vĩ, mai thực, nghệ mỗi vị 12g Cách sử dụng: Sắc lấy nước đặc uống kết hợp cùng phương pháp bó bột cố định xương.
Điều trị đau thắt ngực do ảnh hưởng của bệnh mạch vành: Thành phần: 20g xích thược, 20g đinh hương, 40g huyết căn, 20g hương thảo, 20g hồng hoa. Cách sử dụng: Tất cả tán thành bột mịn, đem hòa với 200ml nước chia 3 lần uống trong ngày. Một liệu trình điều trị kéo dài trong 4 tuần.
Chữa tiểu đau, tiểu buốt, bệnh viêm tuyến tiền liệt ở nam giới: Thành phần: 16g xích thược, 8g huyết căn, 16g đào nhân, 8g hồng hoa. Cách sử dụng: Sắc uống ngày 1 thang. Trường hợp bị nhẹ chỉ cần dùng 2 vị xích thược, đào nhân là được.
Điều trị bệnh loét dạ dày, đau do huyết ứ: Chuẩn bị: Xích thược và diên hồ sách mỗi vị 12g; đào nhân 8g; mai mực 20g, bồ hoàng 4g; xoan quả to ( xuyên luyện tử ) 20g. Cách sử dụng: Sắc uống 2 -3 lần một ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang
Điều trị nhọt độc sưng đau, lương huyết: Thành phần: 16g xích thược, 10g huyết căn, 12g bạch chỉ. Cách sử dụng: Tất cả các vị thuốc đã chuẩn bị đem tán bột mịn. Sau đó thêm 1 ít mỡ lợn và sáp ong vàng, trộn đều thành cao. Dùng bôi lên khu vực bị mụn nhọt 3 lần/ngày.
Chữa mụn nhọt vào mùa hè, nhọt sưng ở vú: Thành phần: Xích thược, kim ngân, đại liên tử, đạm trúc diệp mỗi loại 12g; liên diệp 16g, thạch cao 10g. Cách sử dụng: Hàng ngày lấy một thang sắc uống đều đặn cho đến khi khỏi bệnh.
Điều hòa khí huyết ở phụ nữ, trị tắc kinh: Thành phần: Xích thược, phục linh, sài hồ mỗi loại 16g, lộc cửu 12g, bạch linh 16g. Cách sử dụng: Tán các vị trên thành bột. Khi dùng lấy 8g sắc với một ít gừng tươi và đại táo uống
Chữa chảy máu cam: Thành phần: Xích thược. Cách sử dụng: Tán thành bột mịn. Mỗi lần uống 6 – 8g với nước đun sôi để nguội
Trị viêm tắc động mạch: Thành phần: 12g xích thược, 20g hoàng kỳ, 12g quế chi, 12g nhũ hương, 12g hồng hoa, 20g đan sâm, 12g bạch chỉ, 12g nghệ, 12g hắc lục hương, 12g một dược, 12g hồng hoa, 12g vang nhuộm, 12g đào nhân. Cách sử dụng: Mỗi ngày lấy 1 thang sắc uống.
