Ứng dụng phương pháp y học cổ truyền trong điều trị một số bệnh lý về nhãn khoa

Y học cổ truyền (YHCT) đã tồn tại hàng ngàn năm, đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe con người. Trong lĩnh vực nhãn khoa, các phương pháp y học cổ truyền không chỉ mang lại hiệu quả trong điều trị mà còn hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện chức năng thị giác.

Ứng dụng phương pháp y học cổ truyền trong điều trị một số bệnh lý về nhãn khoa

Bài viết này, các chuyên gia tại một số trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội sẽ tập trung vào các ứng dụng YHCT trong điều trị một số bệnh lý về mắt, bao gồm khô mắt, đau mắt đỏ, cườm nước (glaucoma), và thoái hóa điểm vàng.

1. Nguyên lý điều trị nhãn khoa trong y học cổ truyền

Y học cổ truyền dựa trên các nguyên tắc điều hòa âm dương, khí huyết và ngũ hành để điều trị bệnh. Trong đó, mắt được xem là liên quan mật thiết đến gan, thận và tỳ.

• Gan: Gan có vai trò lưu thông khí huyết đến mắt. Nếu chức năng gan suy giảm, mắt dễ bị khô, mỏi, hoặc mờ.
• Thận: Thận chủ tinh, tinh sinh ra tủy và liên quan đến chức năng thị giác. Suy thận có thể gây giảm thị lực.
• Tỳ: Tỳ hỗ trợ cung cấp năng lượng cho cơ thể, bao gồm cả mắt. Rối loạn tỳ vị có thể dẫn đến mắt mờ hoặc mất tập trung.

Do đó, điều trị nhãn khoa trong YHCT không chỉ tập trung vào mắt mà còn điều chỉnh toàn diện chức năng các cơ quan khác.

2. Các phương pháp điều trị y học cổ truyền trong nhãn khoa

Châm cứu

Châm cứu là phương pháp kích thích các huyệt đạo, giúp cân bằng âm dương và tăng cường tuần hoàn máu. Một số huyệt thường sử dụng trong điều trị nhãn khoa:

• Huyệt Tình minh (BL-1): Điều trị khô mắt, giảm mỏi mắt.
• Huyệt Phong trì (GB-20): Hỗ trợ cải thiện lưu thông máu đến vùng đầu và mắt.
• Huyệt Can du (BL-18): Tăng cường chức năng gan, cải thiện thị lực.

Châm cứu không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn có tác dụng phòng ngừa bệnh lý mắt do căng thẳng, môi trường ô nhiễm hoặc làm việc quá mức.

Xoa bóp bấm huyệt

Xoa bóp quanh vùng mắt và các huyệt đạo liên quan có thể cải thiện tình trạng đau nhức mắt và giảm khô mắt. Các kỹ thuật xoa bóp kết hợp với bấm huyệt tại các điểm như Toản trúc (BL-2), Thái dương (EX-HN5) mang lại hiệu quả cao.

Thuốc đông y

Y học cổ truyền sử dụng các bài thuốc với dược liệu từ thiên nhiên để điều trị bệnh lý nhãn khoa.

• Bài thuốc bổ gan thận: Sử dụng thục địa, câu kỷ tử, đỗ trọng để cải thiện thị lực.
• Bài thuốc thanh nhiệt giải độc: Thành phần bao gồm kim ngân hoa, cúc hoa, hoàng liên giúp giảm đau mắt đỏ do viêm nhiễm.
• Bài thuốc dưỡng âm, ích khí: Nhân sâm, hoàng kỳ, mạch môn được sử dụng để giảm mỏi mắt và khô mắt.

Liệu pháp dưỡng sinh

Dược sĩ Cao đẳng Dược cho rằng: Các bài tập mắt như đảo mắt, nhắm mắt thư giãn, hoặc sử dụng nước ấm chườm mắt giúp tăng tuần hoàn và giảm áp lực cho mắt. Dưỡng sinh trong YHCT còn khuyến khích chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng dinh dưỡng để bảo vệ sức khỏe mắt.

3. Ứng dụng cụ thể trong điều trị một số bệnh lý nhãn khoa

Khô mắt

Khô mắt thường xảy ra do thiếu hụt âm hoặc khí huyết không lưu thông.

• Điều trị: Dùng bài thuốc như Lục vị hoàn (thục địa, sơn thù, sơn dược) kết hợp châm cứu huyệt Tình minh và Phong trì.

Đau mắt đỏ

Đây là bệnh thường gặp do phong nhiệt hoặc phong hàn xâm nhập.

• Điều trị: Dùng bài thuốc thanh nhiệt giải độc, ví dụ: Kim ngân hoa, cúc hoa, bồ công anh. Châm cứu các huyệt Tình minh và Thái dương để giảm viêm.

Cườm nước (glaucoma)

Theo YHCT, bệnh liên quan đến khí huyết ứ trệ, gan thận suy yếu.

• Điều trị: Dùng bài thuốc hoạt huyết bổ gan như Đương quy, Xuyên khung, Hoàng kỳ. Xoa bóp vùng mắt giúp giảm áp lực nội nhãn.

Thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng trong YHCT thường được xem là hậu quả của suy gan thận kéo dài.

• Điều trị: Sử dụng bài thuốc bổ gan thận như Kỷ tử, Câu đằng, Nhục thung dung. Kết hợp châm cứu các huyệt Can du và Thận du.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Y Dược

4. Ưu và nhược điểm của phương pháp YHCT trong nhãn khoa

Ưu điểm

• An toàn, ít tác dụng phụ: Sử dụng nguyên liệu tự nhiên và phương pháp không xâm lấn.
• Hiệu quả lâu dài: Điều trị từ gốc rễ, không chỉ tập trung vào triệu chứng.
• Kết hợp phòng ngừa: Tăng cường sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ tái phát bệnh.

Nhược điểm

• Hiệu quả chậm: YHCT thường cần thời gian dài để phát huy tác dụng.
• Phụ thuộc vào trình độ thầy thuốc: Chẩn đoán sai có thể làm giảm hiệu quả điều trị.

Y học cổ truyền mang lại nhiều lợi ích trong điều trị các bệnh lý nhãn khoa nhờ các phương pháp an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt, người bệnh cần kết hợp YHCT với y học hiện đại, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe mắt. Y học cổ truyền không chỉ điều trị bệnh mà còn là một cách để bảo vệ và nuôi dưỡng đôi mắt – “cửa sổ tâm hồn” của con người.

Nguồn:  yduochocvietnam.edu.vn