Đa chấn thương: Phân loại và xử trí ban đầu

Đa chấn thương là tình trạng mà một người bị nhiều tổn thương đồng thời. Phân loại và xử trí ban đầu là bước quan trọng trong quá trình cấp cứu. Phân loại được thực hiện dựa trên mức độ nghiêm trọng của tổn thương và ảnh hưởng đến tính mạng.

Đa chấn thương: Phân loại và xử trí ban đầu

Đa chấn thương là gì?

Bác sĩ Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng tại các trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay: Đa chấn thương là một thuật ngữ y tế được sử dụng để mô tả tình trạng khi một người bị nhiều chấn thương trong một sự kiện hoặc tai nạn. Các chấn thương có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể, từ xương, cơ, đến cơ quan nội tạng và hệ thần kinh. Đa chấn thương thường được thấy trong các tình huống như tai nạn giao thông, vụ nổ, rơi từ độ cao, hoặc trong môi trường chiến tranh.

Đặc điểm của đa chấn thương là nó không chỉ là một vết thương đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều vấn đề y tế nghiêm trọng đồng thời. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc chẩn đoán và điều trị do các biến chứng có thể rất phức tạp và đa dạng.

Đa chấn thương ảnh hưởng như thế nào tới sức khỏe?

Tại mục kiến thức y dược cho thấy, trong trường hợp của đa chấn thương, cá nhân có thể mắc phải các loại rối loạn chức năng phổ biến như sau:

• Rối loạn chức năng hô hấp: Rối loạn hô hấp (như suy hô hấp, nhiễm toan hô hấp, …) có thể xuất hiện độc lập hoặc là một phần của tình trạng sốc chấn thương, thường kèm theo rối loạn tri giác và tuần hoàn. Nguyên nhân chính gây ra rối loạn hô hấp thường liên quan đến tổn thương ở hệ hô hấp và hệ thần kinh trung ương, suy tuần hoàn,… Các nguyên nhân thường gặp bao gồm: gãy xương sườn, tràn khí vào màng phổi, di chuyển mảng xương sườn, tràn máu vào màng phổi, tổn thương ống phế quản, và chấn thương hàm mặt.
• Rối loạn chức năng tuần hoàn: Rối loạn tuần hoàn trong đa chấn thương thường do giảm lượng máu quay trở lại tim, kết quả của việc giảm khối lượng tuần hoàn do mất máu nhiều. Mất máu có thể do chảy máu ra ngoài, chảy máu trong bụng, chảy máu trong khoang phổi, chảy máu sau phẫu thuật phúc mạc,… Ngoài ra, rối loạn này cũng có thể phát sinh từ các nguyên nhân khác như chấn thương tủy sống, và ép tim. Ep tim thường xảy ra do tràn máu ra ngoài màng tim, tràn khí vào màng phổi nặng,…
• Rối loạn tri giác: Nạn nhân cũng có thể gặp rối loạn tri giác do tổn thương não hoặc chấn thương sọ não. Điều này có thể kết hợp với các nguyên nhân sốc hoặc suy hô hấp. Trong trường hợp rối loạn tri giác do chấn thương sọ não, có thể hình thành do cơ chế tăng áp lực nội sọ, thiếu oxy cho não, …

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng 

Các tổn thương phổ biến trong đa chấn thương

Cử nhân Cao đẳng Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng tại Cao đẳng Y Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻTrong đa chấn thương, các tổn thương phổ biến nhất thường là:

1. Tổn thương não: Chiếm khoảng 1/3 số ca đa chấn thương. Bao gồm tổn thương sọ não và tổn thương cổ.
2. Tổn thương ngực: Có tỷ lệ từ 10 đến 50% trong số các trường hợp. Khoảng 10% trong số này cần phải phẫu thuật.
3. Tổn thương bụng: Chiếm 5 đến 15% tổng số ca đa chấn thương.
4. Tổn thương cột sống: Có tỷ lệ từ 5 đến 25% trong số các trường hợp.
5. Vỡ xương chậu và gãy xương chi: Là tổn thương rất phổ biến, xuất hiện ở khoảng 50 đến 70% các trường hợp.

Thống kê cũng cho thấy rằng khoảng 70% các trường hợp có ít nhất 2 tổn thương cùng lúc, 20% có 3 tổn thương, 7% có 4 tổn thương, và 1% có 5 tổn thương.

Để quyết định điều trị đúng hướng và tăng cơ hội sống cho bệnh nhân trong trường hợp đa chấn thương, bác sĩ cần thực hiện các bước sau:

1. Đánh giá ban đầu và hồi sinh: Đánh giá sơ bộ và thực hiện các biện pháp hồi sinh để phát hiện và đánh giá các tổn thương đe dọa đến tính mạng. Bao gồm kiểm tra đường thở, đảm bảo sự thông khí, đánh giá tuần hoàn và ngừng máu.
2. Đánh giá cận lâm sàng: Sử dụng các kỹ thuật cận lâm sàng để đánh giá tình trạng bệnh nhân một cách toàn diện. Bác sĩ sẽ xác định các tổn thương và lập kế hoạch điều trị dựa trên kết quả đánh giá.
3. Theo dõi và đánh giá liên tục: Theo dõi và đánh giá lại bệnh nhân trong suốt quá trình cấp cứu sau đa chấn thương để đảm bảo không bỏ sót các tổn thương và điều trị kịp thời.
4. Phẫu thuật cấp cứu và không trì hoãn: Thực hiện phẫu thuật cấp cứu ngay khi cần thiết và không trì hoãn khi có các vấn đề như chèn ép tim, tổn thương mạch máu lớn, khí phế quản bị tổn thương nặng.
5. Ưu tiên phẫu thuật: Ưu tiên phẫu thuật khi có các tình huống như vết thương ở tim, vết thương mạch máu lớn, tổn thương khí phế quản nặng, cần mổ khí quản cấp cứu, vỡ gan, máu tụ ngoài màng cứng, vỡ tạng rỗng hoặc đặc ở ổ bụng, tổn thương tiết niệu, tổn thương thành ngực và các nội tạng ngực, và thoát vị cơ hoành.

Nguồn:  yduochocvietnam.edu.vn