Cây Lẻ bạn và bí quyết trị ho ra máu tự nhiên

Khi nhắc đến cái tên “Lẻ bạn”, có thể có những người không quen thuộc với nó. Nhưng sau một lần thấy loài cây này, bạn sẽ nhận ra vô cùng thân thuộc, cây Lẻ bạn xuất hiện ở khắp mọi nơi như từ gia đình, công viên, nhà hàng hay quán café… Điều này có thể bắt nguồn từ vẻ đẹp tự nhiên của nó. Tuy nhiên, điều ít được biết đến là cây “Lẻ bạn” còn được sử dụng như một loại thuốc hữu ích trong việc chữa bệnh.

• Dợc sĩ chia sẻ công dụng và cách dùng dược liệu Tang bạch bì
• Những phương thuốc chữa viêm họng mùa hè hiệu quả

Nhận biết cây Lẻ bạn

Dược sĩ, giảng viên Liên thông Cao đẳng Dược TPHCM cho biết: Cây Lẻ bạn (Tên khoa học: Tradescantia discolor L’Hér), còn được gọi là cây Sò huyết, hay cây Lão bạng, thuộc họ Thài lài. Loại cây này có thân thảo to, thường sống trong nhiều năm. Thân cao khoảng 30 – 45cm và đường kính thân 2,5 – 5cm. Thân cây ngắn, không phân nhánh và bị bẹ lá bao quanh.

Lá cây dài từ 18 – 28cm, rộng 3 – 5cm, không có cuống và mọc gần mặt đất, bao phủ cả thân cây. Lá có bẹ, khá dày, đầu lá có thể nhọn hoặc tù. Mặt trên của lá có màu lục và lõm xuống, trong khi mặt dưới màu tía và hơi gập. Gân lá mọc song song với nhau.

Hoa cây mọc theo hình tán, được bọc trong 2 lớp cánh hoa mở hình sò. Hoa gồm 3 lá đài, 3 cánh hoa màu trắng và vàng, và 6 nhị gần như bằng nhau, bầu hoa có 3 ô. Cây thường nở hoa vào mùa hè. Quả của cây dài 3 – 4mm, có 3 ô, mở ra thành vảy vỏ, chứa một hạt có góc và cứng.

Lẻ bạn xuất phát từ khu vực nhiệt đới ở châu Mỹ và đã lan rộng vào các vùng nhiệt đới và á nhiệt. Cây đã được du nhập vào Việt Nam từ lâu. Cây Lẻ bạn thích ánh sáng và có khả năng chịu đựng nhiệt đới, khô hạn, có thể mọc trên đa dạng loại đất như đất có nhiều sỏi đá, đồi núi, trung du, đồng bằng, cũng như ven biển. Nhờ vào hệ thống rễ mạnh mẽ và khả năng thích nghi cao, cây này được trồng làm cây cảnh ở khắp nơi. Một điều thú vị nữa là cây còn được cho là mang lại may mắn, tài lộc, bình an và tẩy uế cho gia đình nếu trồng trong nhà.

Cây Lẻ bạn được trồng làm cảnh ở nhiều nơi

Bộ phận dùng – Thành phần hóa học

Cây Lẻ bạn không chỉ là một cây cảnh phổ biến mà còn có giá trị trong lĩnh vực sức khỏe với những thành phần quý giá có thể có tác dụng chữa bệnh và hỗ trợ sức khỏe. Dưới đây là bộ phận sử dụng và thành phần hóa học chính của cây Lẻ bạn.

Bộ phận sử dụng

• Từ lá đến rễ, nhiều phần của cây Lẻ bạn đều được sử dụng với mục đích dược liệu và nhiều ứng dụng khác.
• Lá: Lá cây Lẻ bạn có chứa các hợp chất có khả năng chống viêm, kháng vi khuẩn và kháng nấm. Chúng cũng được sử dụng trong một số phương pháp chữa trị dân gian.
• Rễ: Rễ cây Lẻ bạn cũng chứa một số hợp chất có tính chất chữa bệnh. Tuy nhiên thường ít được sử dụng hơn so với các phần khác của cây.

Thành Phần Hóa Học

Cây Lẻ bạn chứa nhiều thành phần hóa học quan trọng bao gồm:

• Flavonoids: Đây là các hợp chất thực vật có khả năng chống oxy hóa, chống viêm, và cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Alkaloids: Một số loại alkaloids có thể được tìm thấy trong cây Lẻ bạn, và chúng có thể có tác dụng kháng vi khuẩn và chống viêm.
• Phenolic Compounds: Chất phenolic cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi tác động của các gốc tự do.
• Triterpenoids và Steroids: Các hợp chất này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ miễn dịch và có tính chống viêm.
• Các hợp chất khác: Ngoài ra, cây Lẻ bạn còn chứa các hợp chất khác như acid hữu cơ, tannin và chất nhầy, có thể có tác dụng kháng vi khuẩn và chữa lành.

Hoa Lẻ bạn mọc theo hình tán, được bọc trong 2 lớp cánh hoa mở hình sò

Công dụng

Với tính mát, hoa cây Lẻ bạn có thể giúp làm mát huyết, giải độc, và chữa trị các tình trạng như ho ra máu, bất thường trong việc đi ngoài có chứa máu, và các vấn đề liên quan đến tình trạng huyết bị nhiệt. Nó đặc biệt hữu ích trong việc điều trị các tình trạng ho, đặc biệt là khi ho liên quan đến viêm họng.

Cây Lẻ bạn hỗ trợ làm giảm tình trạng ho ra máu

Ngoài ra trong Đông Y, cây Lẻ bạn còn được sử dụng để điều trị một loạt các bệnh, bao gồm:

• Viêm khí quản cấp và mạn.
• Lao bạch huyết.
• Chữa trị phổi nóng gây viêm họng, ho, đờm đặc và màu vàng, tình trạng cơ thể có nhiệt độ tăng cao, có thể gắn liền với cảm giác khát.
• Giảm triệu chứng cảm sốt, ho, và đau đầu.
• Điều trị tình trạng lỵ.
• Hỗ trợ trong việc điều trị rối loạn tiểu tiện.

Dùng lá Lẻ bạn để trị ho ra máu

Nguyên liệu:

• Lá cây Lẻ bạn (hoặc hoa, tùy theo tình trạng sẵn có)
• Nước

Cách Làm:

• Lá cây Lẻ bạn tươi: Rửa sạch và cắt nhỏ lá cây Lẻ bạn. Cho khoảng 15 – 30g lá vào một nồi và đổ nước sôi để sắc trong khoảng 10 – 15 phút.
• Lá cây Lẻ bạn khô: Nếu sử dụng lá cây Lẻ bạn khô, hãy đun sôi khoảng 15 – 30g lá với một lượng nước tương đương trong khoảng 500ml. Sắc trong 10 – 15 phút.
• Hoa cây Lẻ bạn: Nếu sử dụng hoa, hãy tương tự như trường hợp sử dụng lá.

Cách Sử Dụng:

Sau khi sắc nước từ lá hoặc hoa cây Lẻ bạn, hãy để nguội tự nhiên.

Dùng nước sắc này để uống hàng ngày. Liều lượng thường là từ 2 đến 3 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 150 – 200ml.

Như nhiều vị thuốc khác, cây Lẻ bạn đóng góp thêm sự đa dạng vào kho tàng dược liệu. Tuy nhiên như với bất kỳ vị thuốc nào khác, việc sử dụng cây Lẻ bạn cũng cần sự cân nhắc. Bạn không nên tự ý sử dụng mà nên tìm kiếm lời khuyên từ những chuyên gia có hiểu biết về lĩnh vực này để tránh mọi hậu quả không mong muốn.

 Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cập nhật và chia sẻ