Sâm đất: Đặc điểm, ứng dụng y tế và giá trị dinh dưỡng

Cây sâm đất thường xuất hiện phổ biến tại các vùng núi ở Việt Nam. Với nhiều loại sâm đất được trồng rải rác, cây này mang lại nhiều lợi ích không chỉ trong lĩnh vực y tế mà còn là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng. Hãy cùng khám phá về đặc điểm và ứng dụng của loại cây này thông qua bài viết dưới đây.

Sâm đất: Đặc điểm, ứng dụng y tế và giá trị dinh dưỡng

Định nghĩa của Cây sâm đất:

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM cho biết: Cây sâm đất thuộc dòng họ cây thân thảo, phát triển mọc sát mặt đất và phân nhánh ở phía dưới. Tên gọi này được sử dụng chung để chỉ các loại sâm đất mọc tự nhiên hoặc được trồng ở các khu vực núi cao tại Việt Nam.

Các Loại cây sâm đất và công dụng

• Hoàng Sin Cô:
  • Tên khác: Củ sâm đất, khoai sâm.
  • Mô tả: Màu vàng nhạt, lá hình trái xoan hoặc hình trứng ngọc.
  • Công dụng: Chống oxy hóa, làm đẹp da, tăng cường sinh lực.
• Sâm Ngọc Linh:
  • Mệnh danh: Nhân sâm của Việt Nam.
  • Đặc điểm: Cây thân thảo, cao 40-100 cm.
  • Công dụng: Chống lão hóa, hỗ trợ chức năng tâm thần, tăng sinh lực nam và nữ.
• Sâm Cau Rừng (Tiêm Mao):
  • Mô tả: Cỏ mọc hoang, cao 25-30 cm.
  • Công dụng: Tăng cường hệ miễn dịch, giảm cholesterol, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý.
• Sâm Quy Đá (Sâm Đá Trắng):
  • Đặc điểm: Chiều dài 3-12 cm, mọc ở dãy Hoàng Liên Sơn.
  • Công dụng: Hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, thiếu máu, huyết áp cao.
• Sâm Đương Quy (Nhân Sâm dành cho phụ nữ):
  • Nguồn gốc: Trung Quốc, cao 40-80 cm.
  • Công dụng: Chứa nhiều vitamin, hạ huyết áp, kháng khuẩn.
• Thổ Hào Sâm (Sâm Bố Chính):
  • Công dụng: Chống oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch, giúp đối phó với stress.
• Đinh Lăng Nếp Nhỏ:
  • Đặc điểm: Chiều cao 1-2 m, lá hình lông chim.
  • Công dụng: Chứa axit amin, hỗ trợ xương khớp, tăng sữa cho mẹ bầu.
• Củ Đẳng Sâm (Đẳng Sâm):
  • Đặc điểm: Cây cỏ leo, dài 50-70 cm.
  • Công dụng: Tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi, hỗ trợ hệ tiêu hóa.
• Tam Thất Bắc (Sâm Tam Thất):
  • Đặc điểm: Cây nhỏ, cao 30-50 cm.
  • Công dụng: Kháng khuẩn, hỗ trợ chức năng cơ bắp, ngăn ngừa suy giảm chức năng hệ thống miễn dịch.

Theo các chuyên gia dược học tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội thì việc thông qua việc tìm hiểu về những loại cây sâm đất này, chúng ta có thêm cái nhìn rõ hơn về đa dạng và giá trị y tế của chúng.

Lợi ích của cây sâm đất đối với sức khỏe

• Bổ thận:
  • Kích thích enzym D giúp thúc đẩy tiểu tiện.
  • Ức chế succinic dehydrogenase ở thận, cải thiện hoạt động thận.
• Giảm Cholesterol:
  • Cao nấu từ sâm đất tăng lợi niệu, giảm cholesterol xấu trong máu.
• Chống viêm:
  • Nghiên cứu cho thấy sâm đất có hiệu quả chống viêm.
• Công dụng khác:
  • Cao nấu từ sâm đất tăng tiết niệu, giảm phù và albumin niệu.
  • Hỗ trợ chữa trị chứng thận hư.

Hình ảnh củ sâm đất

Các bài thuốc chữa bệnh từ sâm đất theo Đông Y

• Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường:
  • Sắc 75g sâm đất với nước, uống mỗi ngày trong 1 tháng.
• Điều trị tiêu chảy:
  • Đun 15g sâm đất và 15g đại táo với 1 lít nước, uống hàng ngày.
• Chữa tiểu tiện quá nhiều:
  • Nấu 60g sâm đất và 50g rễ cây kim anh với 550ml nước, uống 2 lần/ngày trong 5 ngày.
• Điều trị chứng táo bón:
  • Nấu canh từ lá sâm đất, rễ đinh lăng, lá vông non, vừng đen, lá thiên lý non.
• Điều trị kiết lỵ:
  • Nấu 100g lá sâm đất và 100g cỏ sữa với 400ml nước.
• Bài thuốc điều trị sỏi thận:
  • Tán nhuyễn sâm đất thành bột, sử dụng như trà hàng ngày.
• Hỗ trợ điều trị cao huyết áp:
  • Dun sôi 12g sâm đất với nước lọc, uống hàng ngày.
• Điều trị triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi:
  • Dùng 16g rễ và thân sâm đất đun cùng nước.
• Chữa ho lâu ngày:
  • Hầm 1 con gà với 20g sâm đất, 20g gà thủ hô, 20g thông thảo.
• Bài thuốc giải độc gan:
  • Sắc 10-15g sâm đất khô với nước, uống hàng ngày.
• Điều trị bệnh ghẻ:
  • Nấu nước từ lá và rễ sâm đất, dùng tắm hàng ngày.
• Giảm đau xương khớp:
  • Rửa sạch 700g sâm đất, ngâm với 5 lít rượu trong 6 tháng.
• Hồi sức hậu phẫu:
  • Sử dụng nước hoàng kỳ sắc và sâm đất với sườn heo.

Cách làm sâm đất ngâm rượu trị bệnh

• Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu:
  • Sâm đất: 1kg.
  • Rượu gạo: 5 lít.
• Bước 2: Sơ chế nguyên liệu:
  • Rửa sâm đất sạch, để ráo nước.
• Bước 3: Ngâm sâm đất:
  • Xếp sâm đất vào bình theo thứ tự rễ dưới, củ sâm trên.
  • Đổ 5 lít rượu vào bình, ngập củ sâm.
  • Ngâm 2-3 tháng trước khi sử dụng.

Lưu ý khi sử dụng cây nhân sâm Việt Nam

• Cần chú ý đến liều lượng và cách sử dụng.
• Nhân sâm có độc tính không cao, nhưng lạm dụng có thể gây ngộ độc.
• Triệu chứng ngộ độc có thể bao gồm mất ngủ, thần kinh hưng phấn, chóng mặt, đau đầu, tăng huyết áp, tiêu chảy, da mẩn đỏ, chảy máu mũi.

Nguồn:  yduochocvietnam.edu.vn