Y Dược Học Việt Nam
Loading...
Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý phổ biến liên quan đến cột sống, thường gây ra các triệu chứng đau nhức ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đĩa đệm là các cấu trúc nằm giữa các đốt sống, giúp giảm sốc và bảo vệ cột sống khi chúng ta di chuyển.
Cách phát hiện bệnh thoát vị đĩa đệm nhanh chóng
1. Triệu chứng lâm sàng
Theo mục kiến thức y học: Các triệu chứng của thoát vị đĩa đệm có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ của đĩa đệm bị thoát vị. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:
1.1. Đau lưng hoặc đau cổ
- Đau thắt lưng: Đau lưng dưới là triệu chứng phổ biến nhất của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Cơn đau thường bắt đầu từ lưng dưới và có thể lan xuống hông, đùi, và chân, đặc biệt là khi đĩa đệm chèn ép vào dây thần kinh tọa.
- Đau cổ: Đối với thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, người bệnh thường cảm thấy đau ở vùng cổ, có thể lan xuống vai, cánh tay và thậm chí là ngón tay. Đau cổ thường tăng lên khi người bệnh quay đầu hoặc ngửa cổ.
1.2. Tê bì và yếu cơ
- Tê bì: Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra cảm giác tê bì, rần rần hoặc kim châm ở những vùng cơ thể mà dây thần kinh bị chèn ép chi phối. Ví dụ, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể gây tê bì ở chân, trong khi thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có thể gây tê bì ở cánh tay và bàn tay.
- Yếu cơ: Khi dây thần kinh bị chèn ép nặng, người bệnh có thể bị yếu cơ ở vùng bị ảnh hưởng. Điều này có thể làm giảm khả năng vận động và gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như cầm nắm đồ vật, đi lại hoặc đứng lên ngồi xuống.
1.3. Đau tăng khi cử động
- Đau tăng khi vận động: Các cử động như cúi gập, ngồi lâu, nâng vật nặng, hoặc ho, hắt hơi đều có thể làm tăng áp lực lên đĩa đệm bị thoát vị và làm cơn đau trở nên dữ dội hơn.
- Giảm đau khi nghỉ ngơi: Thường thì cơn đau sẽ giảm bớt khi người bệnh nghỉ ngơi, nằm thẳng hoặc tránh các cử động gây áp lực lên cột sống.
2. Phương pháp chẩn đoán hình ảnh
Khi các triệu chứng lâm sàng gợi ý thoát vị đĩa đệm, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh để xác định chính xác vị trí và mức độ của bệnh lý. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến bao gồm:
2.1. X-quang
- X-quang cột sống: X-quang không trực tiếp cho thấy đĩa đệm bị thoát vị, nhưng nó có thể giúp bác sĩ phát hiện các bất thường về cấu trúc xương, như hẹp khe đĩa đệm, biến dạng đốt sống, hoặc thoái hóa cột sống, từ đó gián tiếp gợi ý khả năng thoát vị đĩa đệm.
2.2. Chụp cộng hưởng từ (MRI)
- Chụp MRI: MRI là phương pháp chẩn đoán chính xác và phổ biến nhất để phát hiện thoát vị đĩa đệm. MRI sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh chi tiết của cột sống, bao gồm cả đĩa đệm, tủy sống và các dây thần kinh. Qua hình ảnh MRI, bác sĩ có thể xác định vị trí đĩa đệm bị thoát vị, mức độ chèn ép lên dây thần kinh, và xem xét các cấu trúc khác liên quan đến cột sống.
2.3. Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)
- Chụp CT: CT scan cũng là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể giúp phát hiện thoát vị đĩa đệm, đặc biệt là trong các trường hợp phức tạp hoặc khi MRI không thể thực hiện. CT scan sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt lớp của cột sống, giúp bác sĩ nhìn thấy rõ ràng hơn cấu trúc xương và các bất thường của đĩa đệm.
2.4. Chụp bao rễ thần kinh (Myelography)
- Myelography: Đây là một phương pháp chụp X-quang kết hợp với việc tiêm thuốc cản quang vào dịch não tủy. Myelography giúp hiển thị rõ hơn các đĩa đệm bị thoát vị và mức độ chèn ép lên tủy sống hoặc rễ thần kinh.
3. Các xét nghiệm và thăm dò khác
Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM cho biết: Ngoài các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, một số xét nghiệm và thăm dò chức năng khác cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán thoát vị đĩa đệm:
3.1. Điện cơ (EMG)
- Điện cơ (EMG): EMG là xét nghiệm đánh giá hoạt động điện của các cơ và dây thần kinh. Thông qua EMG, bác sĩ có thể xác định xem dây thần kinh nào bị tổn thương do thoát vị đĩa đệm, và mức độ tổn thương của dây thần kinh đó.
3.2. Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm máu: Trong một số trường hợp, xét nghiệm máu có thể được yêu cầu để loại trừ các nguyên nhân khác của triệu chứng đau lưng hoặc đau cổ, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc các bệnh lý viêm khớp.
3.3. Khám lâm sàng
- Khám lâm sàng: Khám lâm sàng là bước đầu tiên và quan trọng trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm. Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng cột sống, thực hiện các bài kiểm tra chức năng vận động và cảm giác, và đánh giá các phản xạ thần kinh. Qua quá trình khám lâm sàng, bác sĩ có thể xác định được các dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm và lên kế hoạch cho các bước chẩn đoán tiếp theo.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Dược
4. Khi nào nên đi khám?
Thoát vị đĩa đệm có thể bắt đầu với những triệu chứng nhẹ và tự giảm sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải các triệu chứng dưới đây, bạn nên đi khám bác sĩ ngay:
- Đau lưng hoặc đau cổ kéo dài: Cơn đau không giảm sau khi nghỉ ngơi, hoặc kéo dài trong vài tuần.
- Tê bì hoặc yếu cơ: Cảm giác tê bì, yếu cơ ở tay, chân, hoặc các khu vực khác không rõ nguyên nhân.
- Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện: Đây có thể là dấu hiệu của hội chứng đuôi ngựa (cauda equina syndrome), một biến chứng nghiêm trọng của thoát vị đĩa đệm, cần được điều trị khẩn cấp.
- Đau dữ dội sau chấn thương: Đặc biệt là sau một cú ngã hoặc tai nạn, đau lưng hoặc cổ dữ dội có thể là dấu hiệu của tổn thương cột sống nghiêm trọng, bao gồm thoát vị đĩa đệm.
Dược sĩ các trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho biết: Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý phổ biến và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng lâm sàng, kết hợp với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm chức năng, là chìa khóa để phát hiện thoát vị đĩa đệm. Khi có bất kỳ triệu chứng nào gợi ý thoát vị đĩa đệm, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng để có kế hoạch điều trị phù hợp và hiệu quả, giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.
